„ერმონია და რამონა“, ანუ გაბრიაძეს + David Bowie

ბოლო პერიოდის ორი ემოციური მოვლენა რეზო გაბრიაძის ახალი სპექტაკლი „რამონა“ და დევიდ ბოუვის ახალი სიმღერა Where Are We Now გახდა. ისევე როგორც „რამონა“, ბოუვის ახალი სიმღერაც ძველ, ნოსტალგიურ ემოციებზეა აგებული. რამონას და ერმონიას (აღნიშნულ სპექტაკლში არაიმერული დაბოლოების ერმონს შეხვდებით), ამ ორ ერთმანეთზე შეყვარებულ ლოკომოტივს გაბრიაძის წიგნიდან ვიცნობდი. თუმცა წიგნში შესული პიესა განსხვავდება მარიონეტების სპექტაკლის სცენარისგან. თუმცა შინაარსი ერთია და მარადიულ თემაზე – სიყვარულზეა, თანამედროვე რომეო და ჯულიეტა, რომელთა ტრფობის ამბავიც სოციალისტური საქართველოს ინდუსტრიული ცენტრის, ქუთაისის მახლობლად მდებარე რკინიგზის სადგურ „რიონსა“ და წყალტუბოში ვითარდება. ნამდვილი ინდუსტრიული რომანტიკაა, ასეთი ემოციური ამბავი აჩვენო ორ მანქანაზე, რომლის ასე ოსტატურად და ადამიანურად გადმოცემა მხოლოდ რეზო გაბრიაძეს გამოსდის.

ქუთაისს რამდენიმე რკინიგზის სადგური აქვს, მათ შორის სადგური „რიონი“ მთავარ სარკინიგზო მაგისტრალზეა. აქედან თავის დროზე „მამაქალაქთან“ დასაკავშირებლად ცალკე ლიანდაგი გადმოიყვანეს. სადგური „რიონი“ კი მუხნარის (იგივე საღორიის) ტყის გადაღმაა სოფელ რიონში. ბავშვობისას ხშირად მიმგზავრია ქუთაისიდან თბილისისკენ სწორედ „რიონის“ სადგურიდან. აქედან გასული მატარებელი ჩვეულებრივ, „ქუთაისი – თბილისის“ ღამის შემადგენლობაზე სწრაფად ჩადიოდა დედაქალაქში და მას დღის მატარებელსაც ეძახდნენ. სადგური ჩემს ბავშვობაში საკმაოდ პატარა და ქუთაისის სადგურებთან შედარებით ბევრად უფრო მოუწესრიგებელი და ჭუჭყიანი იყო, თუმცა ქალაქის სადგურებიდან განსხვავებით, „რიონს“ მაინც ეტყობოდა, რომ საქართველოს მთავარი სარკინიგზო არტერიის ნაწილი გახლდათ. აქ გაივლიდნენ  სომხეთიდან, აზერბაიჯანიდან წამოსული, იმერეთიდან აფხაზეთისკენ, იქიდან კი მთელს საბჭოთა კავშირში მიმავალი მატარებლები.

„რამონამ“ ჩემი ბავშვობის ერთი ეპიზოდი გამახსენა. მაშინ ალბათ სადღაც 7-8 წლის ვიქნებოდი. ერთ შემოდგომას თბილისში ბებიასთან ერთად რამდენიმე დღით ბიძაჩემს ვესტუმრეთ. დედაქალაქიდან ქუთაისში სწორედ „დღის“ მატარებლით დავბრუნდით. ბებიამ ბაბუა ტელეფონით შეიპირა საღამოს ამა და ამ საათზე მატარებლით ჩამოვდივართ და მძღოლი დაგვხვდესო. უკვე ღამდებოდა, როცა მატარებელი სადგურ „რიონში“ ჩამოდგა. საოცრად ციოდა და წვიმდა. ვაგონიდან ჩამოსულები პატარა სადგურში დიდხანს ვეძებდით ბაბუას მძღოლს, მაგრამ ამაოდ. ცოტა ხნით სადგურის მოსაცდელს შევაფარეთ თავი. მალე „რიონი“ მთლიანად დაიცალა, კაცის ჭაჭანება აღარ იყო. არც ტაქსი ჩანდა, არც „ხალტურშიკი“ (ადრე ასე გატაქსებულ მანქანებს ეძახდნენ), ავტობუსსა და რაიმე სხვა სახის ტრანსპორტზე საუბარიც არ შეიძლებოდა.

მძღოლის ლოდინში ალბათ მთელი საათი გავიდა. ბებია ანერვიულდა. სადგურში ტელეფონი არ მუშაობდა. მომსახურე პერსონალმა გვირჩია ქუთაისის ტრასაზე გასვლა და იქ, ან მანქანის აყვანა, ან სოფელში ტელეფონის მოძიება, თვითონ ვერაფრით გვეხმარებოდა. ტრასაზე გასასვლელ ბნელ ვიწრო და დანჯღრეულ გზაზე რამდენიმე დიდ გუბეში გატყაპუნება და ფეხის დასველებაც მოვახერხე. 

უკვე გვიანი ღამე იდგა, ბებიამ სოფლის ერთ-ერთ მოსახლეს დახმარება რომ სთხოვა. მან შეგვიპატიჟა სახლში, რომელიც სადგურთან ახლოს იდგა. კეთილ მასპინძელს სახლში ტელეფონიც აღმოაჩნდა. მასპინძელმა და დიასახლისმა მათთან დარჩენა შემოგვთავაზეს, ვახშამიც გაგვიწყვეს, ბუხარი დაანთეს. სანამ ბებია ქალაქში ბაბუასთან დარეკვას ცდილობდა (ადრე არც ისე მარტივად უკავშირდებოდნენ ერთმანეთს ტელეფონით, მით უმეტეს, თუ ქალაქგარეთ იყავი), მასპინძელმა კანფეტები მომაწოდა და ტკბილი სიტყვებით მომეფერა, როგორც ეფერებიან პატარა ბიჭუნებს. როგორც იქნა ბებია დაუკავშირდა ბაბუას. გაირკვა, მძღოლი თურმე რატომღაც ბალახვნის სადგურში მისულა და იქ უცდიდა ჩვენი მატარებლის ჩამოსვლას. ბებიამ იმერულად მიაწყევლა დაბნეული მძღოლი, – საერთოდ თვალით აღარ დამენახოსო ბოლოს ბაბუას მიაძახა.

სანამ მანქანა მოგვაკითხავდა და ქუთაისში წაგვიყვანდა, ბებია სტუმართმოყვარე მასპინძელსა და დიასახლისს ემასლაათებოდა, ფანჯარასთან ვიდექი და ვუყურებდი სადგურ „რიონს“, მის ბაქანზე მბჟუტავ ლამპიონსა და შემადგენლობებს, რომლებიც სადგურში პატარა განათებულფანჯრიანი ვაგონებით ზუსტად ისე შემოდიოდნენ, როგორც იწყება გაბრიაძის „რამონა“. მატარებლის გაბმული სიგნალებიც ისმოდა. შეიძლება მათ შორის, სამანევრო (მანევროვი) ორთქლმავალიც დარბოდა. ორთქლმავალი ნაკლებად, მაგრამ ჩემს ბავშვობაში სადგურებში ბევრი თბომავალი კი დადიოდა...

სხვათა შორის, ამ ამბის შემდეგ სადგურ „რიონში“ აღარ ვყოფილვარ, რა თქმა უნდა, მატარებლით „გავლით“  ყოფნა არ იგულისხმება. ახლა კი ძალიან მინდა, როცა ქუთაისში ჩავალ, თიკოსთან ერთად ვნახო სადგური, თუ აღარ დგას გავიხსენებ მაინც იმ ყვითლად მბჟუტავ ლამპიონს, იქნებ ის სახლიც და ოჯახიც ვიცნო, რომელმაც  ასე თბილად შეგვიფარა იმ სიცივესა და წვიმაში. 

ეს კი ბოუვის ის ახალი სიმღერა, რომელიც თავში ვახსენე: